The Big Mo levert al meer dan 20 jaar een bijdrage aan cultuureducatie op honderden scholen in heel Nederland. In deze blog lees je over onze visie en ervaring. En we kijken ook naar de onderzoeken en evaluaties. Wat is cultuureducatie eigenlijk? Dat hangt ervan af aan wie en wanneer je het vraagt...

De respons bepaalt de waarde van cultuureducatie op jullie school.

Voor veel leerlingen (maar ook docenten) voelt het soms als een verplicht bezoek aan een voorstelling waarna je ook nog eens gestraft wordt met een schriftelijke opdracht. Je moet met de klas eerst naar het museum vóór je Amsterdam in mag! Een middagje knutselen en fröbelen en dan mag je een vinkje zetten voor je diploma...

Voordat onze acteurs beginnen met een workshop of voorstelling horen we met enige regelmaat van de leerlingen: Waarom moeten we dit doen? Na afloop krijgen we eigenlijk altijd te horen: "Het was leuker dan ik dacht", "Dit was echt leuk meneer!", of zelfs "Waar kan ik dit ook gaan doen?".

Culltuureducatie met een sterke visie sluit aan bij de belevingswereld van jongeren en geeft hen eigenaarschap over kunst en cultuur.

Cultuureducatie is inmiddels een essentieel onderdeel van het curriculum op middelbare scholen, waarin jongeren hun verbeeldingskracht, creativiteit én kritisch denkvermogen ontwikkelen. The Big Mo draagt daar al ruim 20 jaar aan bij vanuit onze eigen visie dat het belangrijk is dat jongeren hun persoonlijke verhaal leren begrijpen én vertellen. Kunst en cultuur kun je niet alleen consumeren maar ook zelf produceren. We dagen jongeren uit om hun eigen stempel te drukken op de wereld om hen heen. Theater op school kan daarin een sleutelrol spelen volgens ons. We zien het zo vaak gebeuren: Een zaal vol jongeren die achterover zitten, in de weerstand-stand, aan het begin van de show. En aan het einde zien we leerlingen op het puntje van hun stoel, aangegaan op theater. Er is gelachen, meegedacht. Door het interactieve karakter is het een voorstelling van henzelf geworden. Het resultaat: open gezichten en oprecht applaus!

Voor deze blog doken we de literatuur in. Want wat blijkt? Er bestaat een hoop onderzoek dat onze praktijkervaring bevestigd!

Cultuureducatie: meer dan een verplicht lesje cultuur... 

Er wordt heel veel nagedacht over en gevonden van het cultuurbeleid. Dat begint bij de overheid. Volgens het ministerie van OCW gaat cultuureducatie over het "kennismaken met, deelnemen aan en reflecteren op kunst en cultuur". Op het voortgezet onderwijs krijgt dat ondermeer vorm in het vak CKV (Culturele en Kunstzinnige Vorming), maar ook in vakken als maatschappijleer, burgerschap en mentorlessen.

Cultuureducatie op school:

• Vergroot de culturele bagage van jongeren

• Leert hen reflecteren op zichzelf en hun omgeving

• Draagt bij aan brede persoonsvorming

En dat is geen bijzaak. Uit onderzoek blijkt dat cultuureducatie bijdraagt aan betere leerprestaties, sociale vaardigheden en zelfs het welzijn van leerlingen. Verderop in deze blog delen we een lijst met onderzoeken en beleidstukken voor wie zich verder wil verdiepen.

Cultuureducatie: geen toetje, maar onderdeel van het hoofdgerecht

Cultuureducatie is het onderdeel van het curriculum waarin leerlingen (soms voor het eerst bewust) kennismaken met kunst en cultuur. Mensen zijn expresieve en vertellende wezens. Met kunst en cultuur drukken we uit wie we zijn en wat we vinden. We vertellen verhalen, ónze verhalen en delen in de verhalen van anderen. Door cultuuronderwijs leren jongeren de wereld om hen heen beter te begrijpen. Jongeren leren reflecteren, creëren en communiceren. Niet als ‘pauze tussen de echte vakken door’, maar als essentieel onderdeel van persoonsvorming.

Volgens het ministerie van OCW draait cultuureducatie dus om:

• Kunstzinnige oriëntatie (zoals CKV)

• Culturele participatie (bezoek, deelname, reflectie)

• Creatieve vaardigheden (maken, vormgeven, performen) 

En dat onderschrijven wij van harte!

De Onderwijsraad , LKCA en de Raad voor Cultuur zijn helder: cultuureducatie draagt bij aan kritisch denken, samenwerken, empathie en zelfvertrouwen – vaardigheden die jongeren nodig hebben in een complexe samenleving.

Wat zegt het onderzoek? Deze websites, rapporten en documenten kwamen wij tegen op onze zoektocht:

Steeds meer onderzoeken tonen de waarde van cultuureducatie in het PO en VO, maar ook in het MBO. De lijst publicaties is erg lang. Er is ongeloofelijk veel geschreven en te vinden. We kunnen zeker niet alles delen, dat zou teveel worden. Maar een aantal visie-documenten en rapporten trokken met name onze aandacht. Zoals het document 'Nieuwe Fundamenten voor Cultuureducatie'.

In 2024 schrijft het LKCA bijvoorbeeld op pagina 17 van een prachtig rapport (samengevat):

“Cultuureducatie zorgt voor kritische kennis, vaardigheden, waarden en attitudes ... het bevordert zingeving, maatschappelijke verantwoordelijkheid, creativiteit en samenwerking.”
(Bron:Nieuwe Fundamenten voor Cultuureducatie – LKCA, 2024)

Met andere woorden: cultuureducatie helpt jongeren niet alleen om de wereld te begrijpen – het helpt ze ook om die wereld actief vorm te geven en hieraan deel te nemen. Dit stuk is een echte aanrader voor wie zich wil verdiepen in cultuureducatie.

Het document Monitor Cultuureducatie VO 2022–2023 laat zien wat scholen zelf ervaren als belangrijke doelen die ze met cultuureducatie willen bereiken. Hieronder een greep uit de genoemde doelen:

• Persoonlijke ontwikkeling stimuleren

• Creatief denken van leerlingen stimuleren

• Leerlingen stimuleren bij het ontwikkelen van een eigen identiteit

• Het zelfvertrouwen van leerlingen vergroten

• Sociale vaardigheden van leerlingen vergroten

• Leren omgaan met verschillende culturen

• Het welbevinden van leerlingen vergroten

“Uit het onderzoek blijkt dat het vakoverstijgend toepassen van cultuuronderwijs ook kan bijdragen aan meer motivatie en beter onderwijs in de andere vakken, en daarmee bijvoorbeeld ook juist kan bijdragen aan het stimuleren van basisvaardigheden..” (Bron: Monitor Cultuureducatie VO – GelijkSchap)

De Raad voor Cultuur over cultuureducatie:

Ook op beleidsniveau klinkt de roep om méér kunst en cultuur in het onderwijs steeds luider. In eerdere én recente adviezen (2021–2025) benadrukt de Raad voor Cultuur dat cultuur onmisbaar is voor de samenleving – en dus ook voor jongeren in het onderwijs.

“Cultuur draagt bij aan maatschappelijk herstel, veerkracht en inclusie.”
— Bron: De culturele basis op orde, Raad voor Cultuur, 2022

In het advies “Investeer in cultuur voor iedereen” (2021) gaat de Raad nog verder:

• Cultuur is geen luxe, maar draagt bij aan welzijn, participatie en samenhang

• Juist jongeren profiteren van kunst en cultuur als middel tot expressie, zelfvertrouwen en verbinding

En meest recent in “Toegang tot cultuur – Op weg naar een nieuw bestel in 2029” (januari 2024)

Cultuurbeleid is erop gericht de waarden van cultuur voor iedereen en de samenleving als geheel tot hun recht te laten komen; om cultuur in stand te houden, te ontwikkelen en te laten bloeien; om er nieuwe generaties mee te laten kennismaken en haar toegankelijk te maken voor iedereen die geïnteresseerd is. Cultuurproductie, -beoefening en -beleving dragen bij aan de brede welvaart in Nederland.

• Het advies onderstreept dat gelijke toegang tot cultuur essentieel is, met culturele voorzieningen in alle regio’s, inclusief scholen. Jongeren worden meermalen genoemd in dit goed onderbouwd advies voor de toekomst.

Verder lezen? Bezoek ook eens deze sites:

• www.raadvoorcultuur.nl
• www.lkca.nl
• www.slo.nl
• www.cultuurmonitor.nl

Wat kan interactief theater hierin betekenen?

Theater op basis van publiekparticipatie is bij uitstek de kunstvorm die jongeren niet alleen iets laat zien, maar ook iets mee laat maken. Letterlijk: het publiek maakt de voorstelling samen met de acteurs. De acteurs van The Big Mo laten de hele zaal bijvoorbeeld stemmen over een keuze van een hoofdpersoon. Ze bepalen de locatie voor een scene of denken mee of het personage. Welk karakter heeft zij? Welke hobby heeft hij? Wat is de grootste angst of verlangen van de protagonist?

Door leerlingen vervolgens ook mee te laten spelen zijn alle leerlingen in de zaal getuige van iets bijzonders; dit mogen en kunnen wij ook doen! Opeens is acteren bereikbaar geworden. Dat is een belangrijke boodschap die onze acteurs hiermee over willen brengen aan het hele publiek. Ook al sta jij hier nu niet, maar een klasgenoot, de volgende keer kan dat wel!  

Daarnaast heeft improvisatietheater een aantal mooie uitgangspunten die goed passen bij het stimuleren van de persoonlijke ontwikkeling waar cultuureducatie met een sterke visie voor staat: Bij Improv (de internationale 'vakterm' voor improvisatietheater) gaat het bijvoorbeeld om accepteren van ideeen, van jezelf en de ander. Het gaat om het ondersteunen van elkaar en de ander laten schitteren. Improv gaat uit van: fouten maken mag als onderdeel van een creatief- en leerproces. Je leert actief te kijken en luisteren en te vertrouwen op jezelf. 

En dat is precies waarom improvisatietheater een krachtig instrument is binnen cultuureducatie.

Wat The Big Mo doet vanuit onze visie op cultuureducatie:

Bij The Big Mo maken we interactieve schoolvoorstellingen die leerlingen betrekken bij de voorstelling. Dat is wat je terugziet bij al onze voorstellingen en theaterconcepten. De dialoog met het publiek. Leerlingen denken mee en spelen mee. Onze acteurs dagen leerlingen uit om hun stem te laten horen en zichzelf te laten zien. 

We bieden bijvoorbeeld:

• CKV-voorstellingen en cultuurdagen met humor én interactie (zoals The Big Mo Theater Show)

• Gespreksvoorstellingen met diepgang rond thema’s als social media, pesten, drank en drugs (Hard op de Tong)

• Voorstellingen in de klas voor kleine groepen en intensieve interactie (Theater voor de Klas)

• Maatwerk: elke school en doelgroep is anders – daar stemmen we op af, we denken mee en bedenken indien nodig een heel nieuw concept voor jullie school!

Onze voorstellingen en workshops boek je eenvoudig via Theater in School en zijn ook te betalen met de CJP/Cultuurkaart. Theater in School zorgt ervoor dat vanaf het eerste contact alles gestroomlijnd verloopt. 

De visie van impressariaat Theater in School is gericht op de lange termijn. Al ons aanbod past in hun visie van een doorlopende leerlijn. Hiermee boeken scholen geen eenmalige cultuuractiviteit, (dat kan natuurlijk ook) maar een programma over verschillende leerjaren waarvan de onderdelen op elkaar aansluiten en elkaar versterken.

Klaar voor cultuureducatie waarmee jouw school écht iets losmaakt bij de leerlingen?

Bekijk onze schoolvoorstellingen of neem direct contact met ons op – we denken graag met je mee over de beste invulling voor jouw school

Boek nu eenvoudig cultuureducatie op jouw school!

Neem contact op voor meer informatie of een vrijblijvende offerte.

• Bel ons direct voor informatie of overleg op 06-43267430 / 06-22674605
• Stuur een mail naar info@thebigmo.nl
• Vul het boekingsformulier in. Wij denken graag met je mee!

The Big Mo boekt u via Theater in School. Contactgegevens Theater in School.

Voor inspiratie of overleg kunt u natuurlijk ook altijd Contact opnemen met The Big Mo.

Meer info? Stuur ons een mail Boek nu via Theater in School Direct online Boekingsformulier